2021 ондо Үбэр Байгалай хизаарай Ниитын зүблэлэй хубинь болохо байгуулалтанууд – ажахын һалбари бүхэнөөр ниитын зүблэлнүүд байгуулагдажа, мүнөөдэрэй байдалаар тэдэнэй эмхидхэлэй асуудалнууд шиидхэгдэбэ, гэшүүдынь ажалаа ябуулжа эхилбэ. Бүхыдөө 11 һалбаряар зүблэлнүүд байгуулагдаа. Жэшээлбэл, Мүнгэн һангай ниитын зүблэл, Элүүр энхые хамгаалгаар ниитын зүблэл, Һуралсалай ниитын зүблэл гэхэ мэтэ. Харин нэгэниинь лэ газар дэбисхэрэй хубааряар байгуулагдаа, энэнь - Агын Буряадай тойрог хүгжөөлгөөр ниитын зүблэл. Эдэ ниитын зүблэлнүүд тухай тус тустань дүрим һаяын сагта баталагдаха.
Октябриин 14-дэ Агын тойрог хүгжөөлгөөр ниитын зүблэлэй гэшүүд зүблэжэ, ямар ажал ябуулхабибди, яагаад ажалаа эмхидхэхэбибди, ямар эмхинүүдтэй холбоо байгуулхабибди, тойрогой Захиргаантай, ниитын эмхинүүдтэй, олзын хэрэг эрхилэгшэдтэй г.м. яажа харилсахабибди гэжэ зүбшэлсэбэ. Тиигэжэ зүблэлэй гэшүүн бүхэнэй үүргэ тодорхойлогдоо.
Зүблэлэй түрүүлэгшээр хизаарай экономикын сайд ябаһан Баир Галсанов һунгагданхай. Бүхыдөө ниитын зүблэлдэ 12 хүн ажаллаха. «Агын тойрог хүгжөөлгөөр ниитын зүблэлэй гэшүүн бүхэн - өөр өөрынгөө hалбарида юумэ hайнаар мэдэхэ мэргэ-жэлтэн, ажалай ехэ габьяатай, олоной дунда нэрэ түрэтэй болоhон хүнүүд. Булта нютаг оронойнгоо түлөө оролдохо, бодото дээрээ туhалха шадалтай, ямаршье салин абангүй, дүй дүршэлөөрөө хубаалдаха аргатай хүнүүд лэ даа», - гээд Баир Галсанович тайлбарилба.
Зүблэлэй бүридхэл хизаарай Ниитын Палатада баталагдаа. Тиимэhээ энэ эмхи гүрэнэй засаг зургаанда ямаршье хабаагүй, тойрогой Захиргаантай суг ажал ябуулха, Захиргаанай ажаябуулга хинаха, олониитын болон гүрэнэй засаг зургаануудай хоорондохи харилсаанай ашаг үрэтэй байхын түлөө зүбшэл заабаринуудые үгэхэ болоно.
Шухалань, ниитын эмхинүүдэй болон эдэбхитэй хүн зоной үүсхэлнүүдэй, шүүмжэлэлэй гүрэнэй засаг зургаануудта хүрөөгүй һаань, тэдэнииень ниитын зүблэл хүргэхэ үүргэтэй.
Тиихэдээ энэ үүргэеэ яагаад бэелүүлхэб? Нэн түрүүн тойрогой Захиргаанай сайт дээрэ өөрын тусхай нюуртай болохо, тэндэ зүблэлэй бүхы ажаябуулга тухай мэдээсэлнүүд табигдаха юм. Гурбан һарын нэгэ удаа зүблөө үнгэргэдэг байха. Тэндэ харагдаха асуудалда хабаатай ниитын эмхинүүдэй түлөөлэгшэдтэй суг хүдэлхэ юм. Жэлэй хоёр дахин ниитын талмайнууд хэрэглэгдэхэ, мүн лэ жэлэй хоёр дахин ниитын шагналга эмхидхэгдэхэ. Баймга интернедэй уудамда гарахаар түсэблэгдэнэ.
Тон һаяын зүблөөниинь декабриин хуушаар зарлагдаха. Тэрэ зүблөөн дээрэ хамтын ажахынуудые – колхозуудые болон совхозуудые абархын тула ажахынуудай дотоодын харилсаа хубилгаха тухай асуудал хараха. Тэрэ болотор, хоёр һараһаа үлүүхэн саг соо бэлэдхэлэй ажал ябуулагдаха. Зүблөөндэ абтаһан шиидхэбэринүүдэй дүнгүүдээр, ямар хубилалтанууд хэгдэхэб гэжэ алхам бүхэнииень тайлбарилһан зүбшэл заабаринууд хүдөө ажахын үйлэдбэрилэгшэдтэ, тэдэнэй хүтэлбэрилэгшэдтэ, аминдаа тойрогой Захиргаанда, хизаарай Хүдөө ажахын яаман руу эльгээгдэхэ. Энэ зүблөөндэ бэлэдхэлэй ажал болон ажалайнь дүнгүүд ниитын зүблэлэй гэшүүдэй ажаябуулгада шалгалта боложо үгэхэ бшуу.
Ниитын зүблэл нэн түрүүн хүдөө ажахын асуудалнуудта хандаха.
Баир Галсановичай хэлэһээр, ямар нэгэн һалбариин хүндүүлхэй асуудалнуудаар ажал ябуулһанай удаа хахад жэл болоод, тэрэл асуудалдаа дахяад бусажа байха, юун хэгдээб, юун болоногүйб гэжэ хараад, тэрээндээ үндэһэлжэ, хизаарай амбан захирагшада хандалга бэлдэхэ.
«Иигэжэ асуудалнуудые бодхоожо харахадаа, эжэ бүхэнэйнь: засаг зургаанай талаһаа ямар ажал хэгдэнэб, олониитын талаһаа дэмжэлтэ байна гү, хүдөө ажахынхид, али һуралсалай, элүүрые хамгаалгын һалбариинхид гү, өөһэдөө юу хэнэб, ажалайнь дүнгүүд ямар бэ гэхэ мэтэшэлэн хэдэн талаһаань шэнжэлгэ хэгдэхэ. Байдалай юрьеэн соогуур хэдэн ниитын эмхинүүдэй, эдэбхитэй хүн зоной «иигээ һаамнай дээрэ бэшэ гү, тиимэ юумэ хэхэ хэрэгтэй» гэһэн дурадхалнууд засаг зургаануудта, хэрэгтэй тушаалтанда дуулдангүй үлэшэнэ гэжэ нюуса бэшэ, - гээд Баир Галсанович хөөрөө. - Бидэ ямаршье засаг зургаанай: тойрогой Захиргаанай, муниципалитедүүдэй, депутадуудай ажаябуулгада оролсохо эрхэгүйбди, тобшолол хэхэ шэнжэгшэдэй (эксперт-аналитигуудай) үүргэ дүүргэхэбди. Өөһэдымнай дүй дүршэлэй багадаа һаань, ондоо нютаг оронуудай, ондоо гүрэнүүдэйшье ажал хэрэгүүдые шэнжэлжэ, нютагтаа нэбтэрүүлхые оролдохобди».
Тобшолон хэлэхэдэ, Агын тойрогой хүндүүлхэй асуудалнуудые шиидхэхын тула засаг болон олониитые элсүүлхэ хүсэн - Агын Буряадай тойрог хүгжөөлгөөр ниитын зүблэл байгуулагдаба. Ниитын эмхи, тиимэһээ хэнэйшье ажал шүүмжэлхэеэ айхагүй. Хэрбэеэ засаг зургаануудай муугаар ажал ябуулаа һаань, тэндэхэнэ дутуу ажал хээт, заһагты гэжэ зааха эрхэтэй. Шүүмжэлэлгүйгөөр ямаршье дабшалта, хүгжэлтэ байдаггүй, тиимэһээ шэнээр байгуулагдаһан энэ эмхиин ажаябуулга Агын тойрог хүгжөөлгэдэ түлхисэ үгэхэ бэзэ гэжэ найдамаар.
Дарима БАЗАРОВА.
