Агын хүүгэдэй уран урлалай һургуули аяар 60 жэлэй саана эхиеэ абаһан байна. 1963 ондо Ага тосхоной соёлой байшанай дэргэдэ хүгжэмэй һургуули нээгдэжэ, эдир хүүгэд баяан, фортепиано дээрэ наадажа һураха, хүгжэм аялгатай, агууехэ хүгжэмшэдэй зохёохы ажалтай танилсаха аргатай болоо.
1976 ондо һургуули хуушан бүрэмнөөгөөр баригдаһан байшан руу зөөгөө бэлэй. Тиихэдэ шэнэ шэглэлнүүд – буряад арадай хүгжэмэй зэмсэгүүдэй ба уран һайханай таһагууд нээгдээ һэн. 1986 ондо Бальжима Базаргуруева хатарай таһаг нээжэ, хүүгэдэй «Баяр» ансамбль байгуулаа. 1995 ондо хүгжэмэй һургуули Агын хүүгэдэй уран урлалай һургуули гэһэн нэрэтэй болоо. 2003 ондо 40 жэлэйнь ойдо Агын Буряадай автономито тойрогой Захиргаанай Толгойлогшо Баир Жамсуевай тогтоолоор тус һургуулида СССР-эй арадай артист Ким Базарсадаевай нэрэ олгогдоһон байна. 2007 ондо шухала үйлэ – 3 дабхартай шэнэ байшан үүдэеэ сэлеэ бэлэй. Һургуули һуралсалай онол аргануудые улам дээшэлүүлхэ ба бэлигтэй үхибүүдые элирүүлхэ арга боломжотой боложо, зохёохы ажалаа эршэмтэйгээр ябуулжа эхилээ.
Мүнөө һургуули 8 шэглэлээр хүдэлнэ. Август һарада Агын аймагай уран урлалай 3 һургуули ниилүүлэгдэжэ, эмхидхэлэй шэнэ нэгэдэл болонхой. Оршон сагта һургуулиин дэргэдэ 9 филиал хүдэлнэ: Урда-Агын, Шулуутайн, Будаланай, Гүнэйн, Һүдэнтын, Амидхаашын, Шэнэ Орловскын, Хүнхэрэй ба Абида Арсалановай нэрэмжэтэ Согто-Хангилай уран урлалай һургуулинууд. Хамта 820 хүүгэд һурана, тэдэнэй 435-иинь – Ага тосхондо, 385-иинь – хотын тойрогуудай ба хүдөө һуурингуудай филиалнуудта.
Уран урлалай һургуулида хүүгэд уран һайханай юртэмсэ руу шунган ороно, түрүүшын амжалтануудые туйлана, олон нүхэдтэй болоно. Һургуулиин 80 ажалтад хүүгэдэй талаан бэлиг хүгжөөн хүдэлнэ.
Һайндэрэй хэмжээ ябуулгада засаг зургаанай дарганар, һургуулиин ветеранууд, һургуули дүүргэгшэд, гэртэхиниинь хабаадаа. Хүндэтэ айлшад уран урлалай һургуулиин коллектив болон ветерануудые ойн баяраар амаршалаад, бэлэгүүдые барюулаа.
Агын Буряадай тойрогой Захиргаанай үндэһэн соёл хүгжөөлгын таһагай дарга Хандама Цыденова һургуулиин ойн баярай дэмбэрэлтэ үдэрөөр амаршалаад, шэнэ илалтануудые туйлажа, дэлхэйн хэмжээндэ гарахыень хүсөө. Тиигээд Агын Буряадай тойрогой Захиргаанай зүгһөө «Хүгжэмэй нангин мэдэрэл» гэһэн 15 номой суглуулбари буряад арадай зэмсэгүүдэй оркестртэ бэлэг болгон барюулаа.
Ойн баярай хэмжээ ябуулгада СССР-эй арадай артист Ким Базарсадаевай нэрэмжэтэ соёлой жасын юрэнхылэгшэ, Буряад Уласай арадай артист, Агын Буряадай автономито тойрогой соёлой габьяата хүдэлмэрилэгшэ, Г.Цыдынжаповай нэрэмжэтэ Буряадай гүрэнэй оперо болон баледэй академическэ театрай дуушан, суута артистын басаган Эржена Базарсадаева, «Бурятия» ГТРК-гай мэдээсэлэй программануудай албанай даргын орлогшо, Буряад Уласай болон Агын Буряадай автономито тойрогой соёлой габьяата хүдэлмэрилэгшэ, Ким Базарсадаевай дүү басаган Дарима Жамсоева, РФ-гэй габьяата артист, Г.Цыдынжаповай нэрэмжэтэ Буряадай гүрэнэй оперо болон баледэй академическэ театрай дуушан Дамба Занданов гэгшэд хүндэтэ айлшаар буугаа.
Эржена Базарсадаева номдоо амжалта туйлаһан дуунай ба хоорой таһагай һурагша Олеся Петровада (багшань – Баира Гомбожапова) СССР-эй арадай артист Ким Базарсадаевай нэрэтэ стипенди барюулаа. Мүн иимэл стипендеэр – Ким Базарсадаевай дүү басагадайнь – Сэсэг Базарсадаевагай ба Дарима Жамсоевагай тогтооһон шангуудые арадай зэмсэгүүдэй таһагай һурагша Олеся Дондокова (багшань – Бутит Зангеева) ба хатарай таһагай һурагша Алина Жапова (багшань – Екатерина Абидуева) шагнагдаа.
Дүрбэдэхеэ үнгэргэгдэһэн СССР-эй арадай артист Ким Базарсадаевай нэрэмжэтэ дуушадай нээмэл конкурсдо үхибүүдэй хүгжэн ургаһые ажаглаһанаа Эржена Базарсадаева тэмдэглээ. Дарима Жамсоева хүүгэдтэ амжалта туйлажа, дэлхэйн тайзан дээрэ гарахыень үреэгээ.
Эржена Базарсадаева, Дамба Занданов артистнар уянгата һайхан хоолойгоороо сугларагшадые хужарлуулаа. Мүн Агын уран урлалай һургуулиин бэлигтэй һурагшад багшанартаяа ойн баярай концерт-наада харуулаа.
Нордоп БАБУЕВА.
