Тойрогой Захиргаанай АПК-гай таһагай мал ажалай талаар мэргэжэлтэн Николай Цыремпиловэй хэлэһээр, энэ жэл түл абалгын хүдэлмэринүүд мартын эхеэр эхилээ. Дулаан үбэл боложо, хоол хошо элбэг байжа, хонид жэлбэтэй түрэнэ бшуу. Түл абалгын ажал майн эсэс болотор үргэлжэлхэ юм. Малай түрэлгын түгэсэхэдэ, хүдөө ажахын мэргэжэлтэд залуу мал тооложо гуримшуулдаг, эрхим хонишодойнгоо нэрэ обогуудые элирүүлдэг гээшэ. Сакман соогуур 65093 эхэ хонинһоо түл абтана. Дүн хамта тойрогой хонишод 59257 хурьга абаха хараа түсэб табижа, харюусалгата ажалаа эршэдүүлнэ. Николай Ивановичай тэмдэглэһээр, хонидой тоо толгой алдангүй, шэнэ түл бүрин бүтэн абаха шухала зорилго хүдөө ажахын мэргэжэлтэдтэ, малшадта табигдаһан юм.
Майн 15-ай байдалаар, тойрогой хамтын ба таряашанай-фермерскэ ажахынууд 50 мянга гаран толгой хурьга абажа, hайн дүн туйлажа байна. Энэ түлэй диилэнхи хубииень хамтын ажахынуудай малшад абана. Бүхыдөө 100 эхэ хонинhоо дунда зэргээр 92 хурьга абаха түсэб үлүүлэн дүүргэгдэжэ байна гээшэ. Мүнөө жэл зуутан хонишодшье олон байхаар багсаагдана. Хэрбэеэ үнгэрэгшэ жэл тойрог дотор 29 зуутан хонишод байhан hаа, мүнөө жэл зууhаа зуу гаран түл абаhан хонишод үшөө олон байхаар хүлеэгдэнэ. Дулдаргын аймагай малшадай ажалда hайн сэгнэлтэ үгтэнэ. Ушар гэхэдэ, зуутан хонишодойнь тоо жэл бүри үсөөн байдаг һаа, үнгэрэгшэ жэл олон хонишод зуутанай тоодо ороо бшуу.
Тойрогой гурбан аймаг дээрэ тогтоходо, Агын аймагай хүдөө ажахын буусануудта үсхэбэрилэгдэдэг 15397 эхэ хонинhоо хурьгад абтана. Фермернүүд 4099 толгой түл абаhан байна. Түл абалгын түсэб 85 хубяар дүүргэгдээд байна. Аймагай үмсын хамhабариин ажахынуудта 20 мянга гаран хонин харууhалагдана. Тэдэнэй буусануудта 13 мянган хурьган мүндэлөө. Бүхыдэнь хараад үзэбэл, энэ жэлэй түлтэйгөөр аймагай жэжэ бодо малай тоо толгой 100 мянга гаран боложо байна. «Будалан» агрокооперативай малшад зууhаа зуун дүрбэн хурьга абажа, эрхим дүн харуулжа ябана. Агын аймагай ажахы бүхэнөөр харабал, «Согто-Хангил», «Гүнэй», «Хүнхэр», «Урда-Ага», «Будалан» ажахынуудай малшад магтаалтай ажаллана. «Будалан» ажахын малшан Саян Дамдинов, Хүнхэрэй Батор Жапов, Урда-Агын Бадмадоржи Цыбенжапов ба бусад малшад хурьга абалгаар аймаг соогоо эрхим дүн харуулна. Yнеэд дээрэ тогтоходо, майн 15-ай байдалаар 642 тугал абтаад байна.
Могойтын аймагта эхэ хонидой эртын түрэлгэ мартын 10 гаранаар эхилээ. «Догой», «Ушарбай», «Гэрэл» ажахынуудаар малай түрэлгэ эгээл түрүүн эхилhэн байна. Аймаг дотор түрэлгэдэ 28184 эхэ хонин ороһон юм. «Догой», Ленинэй нэрэмжэтэ (Зугаалай), «Ушарбай» ажахынуудай эхэ хонид олоор эхирлэнэ. Могойтын аймагта 27347 хурьган мүндэлөөд байна. Yүлтэртэ мал үсхэбэрилдэг «Догой» ажахын олон хонишод түл абалгаар хараалhан түсэбөө үлүүлэн дүүргэжэ ябана бшуу. Тойрогой мэдээжэ хонишон, түл абалгаар илагшадай тоодо ороhон Догойн Дүлбэ Жигжитов, тойрогой абарга болоhон, «Ушарбай» ажахын ахалагша хонишон Цыренжаб Пунсуков ба бусад хонишод түл абалгаар эрхим ажаллажа байна. Ленинэй нэрэмжэтэ, «Дружба» (Сагаан-Шулуутай) ажахынуудай хонишод сакман соогуур эрхимээр ажаллажа, һайн дүнгүүдые туйлана. Мал үсхэбэрилдэг «Гэрэл» нээмэл бүлгэмэй малшад түл абалгаар аймагай малшадта жэшээ болодог юм.
Дулдаргын аймагай хамтын ажахынуудай 38 буусада хонидой түрэлгын хүдэлмэри ябуулагдаа. Энэ жэлдэ олон буусануудта залуу малшад орожо, түрүүшынхеэ түл абаhан байна. Хамта дээрээ аймагай буусануудта 42124 хонин харууhалагдана. Хонидой диилэнхи хубинь эхэ хонид болоно. «Табтаанай», «Yзөөн», «Эрдэм» ажахынуудта хамтын мэдэлэй буусанууд үсөөн үлэнхэй. Ажахынуудай хүтэлбэрилэгшэд буусануудаа үмсын хэрэг эрхилэгшэдтэ арендээр үгэнэ. Түл абалгын кампани аймаг дотор эмхи гуримтайгаар үнгэргэгдөө. Тойрогой урдаа хараха ажахынуудай нэгэн Родина» үүлтэртэ ажахыда жэжэ ба эбэртэ бодо малынь эгээл олон тоотой. Малынь олон буусануудаар тараагдажа ажаллагдана бшуу.
Ажахынуудай хүтэлбэрилэгшэдэй, зоотехнигүүдэй, хонишодой урда шэнэ түл тэрэ зандань үлөөжэ, саашань мал болгожо үдхэхые оролдохо гол зорилго табигдана. Малай түл эрхи-мээр абаhан хонишод намартаа жэл бүри эмхидхэгдэдэг хүдөө ажахын болон буйлуулан болбосоруулгын hайндэртэ шагнагдаха гэжэ тойрогой Захиргаанай хүдөө ажахын таhагай мэргэжэлтэн Н.Цыремпилов мэдээсэнэ.
Удангүй хүдөө ажахыда үшөө нэгэ шухала хүдэлмэри – хонидой нооhо хиргалгын ажал эхиеэ абахаар хүлеэгдэнэ. Хамтын болон үмсын хамhабариин ажахынуудай хонид «халуун дахаhаа» сүлөөлэгдэхэ. Хүүпхэнүүд хүдэлхэ юм. Ажахынууд нооhо хайшалалгын хэрэгсэлнүүдээр хангагдана. Нооhо хиргагшадай хоорондо конкурс үнгэргэгдэхөөр хараалагдана. Дулдаргын аймагай «Родина» ажахынхид энэ ажал тойрог дотор эгээл түрүүн эхилдэг заншалтай. Июниин арбаадһаа нооhо хайшалалгын халуун хаhа хаа-хаанагүй эхилхэ юм. Хүдөө ажахын хүтэлбэрилэгшэд нооhо хайшан тушаахаб гэhэн асуудал шиидхэхэ бэзэ. Агын аймагай «Руно» гэhэн нээмэл бүлгэм ажаhуугшадhаа нооhо абалгын ажал ябуулжа эхилхэ юм. Хони хиргалгын урда тээ июнь һарада Улаан-Үдэ хотодо Сибирьтэ ба Алас-Дурнада үсхэбэрилэгдэдэг үүлтэртэ мал харалгын үзэсхэлэн эмхидхэгдэхэеэ байна. Агын тойрогой үүлтэртэ ажахынууд тэндэ хабаадахаяа бэлдэнэ. Ажахы-нууд үүлтэртэ хони, хусануудые абаашажа, үзэсхэлэндэ табиха.
